ALS  Hastalığı Belirtileri

Bir şahsa ALS teşhisi konulduğunda hasta daha evvelce hiç bilmediği bir dünyaya ismim atar. Kaldı ki sıhhat görevlilerinin pek fazlası amacıyla bile yabancı bir dünyadır burası. Hasta,  nöroloji denen,  sinirlerle alakalı bilim dalının dilini anlamaya başladıkça her şey yerli yerine oturmaya başlayacaktır. Bu dünyanın da edinilmesi gereken deneyimleri, sıkıntıları bulunduğu kadar umutları da bulunduğu görülebilir çok geçmeden. Bu metnin hastalığı anlamaya hizmet etmesi dileğiyle…

Hastalığın adının manası nedir?

Amiyotrofik lateral skleroz kas erimesini ve omurilikte harabiyeti izah eden bir tıbbi terimdir. Bütün dünyada görülen bir hastalık olan ALS, Amerika’da ünlü beyzbolcu olan Lou Gehrig adıyla, İngiltere’de ise Motor Nöron Hastalığı (MND) olarak anılıyor. Yurdumuzda ünlü bir futbolcu olan eski Galatasaraylı ve Fenerbahçeli Sedat’ın Hastalığı olarak tanınıyor.

ALS ilk kez ne vakit tanımlandı?

ALS ilk kez 1869 senesinde bölümünde lider bir nörolog olan Fransız Jean-Martin Charcot doğrulusunda tanımlandı. Bu nedenle, hastalık ilk vakitler Charcot Hastalığı olarak adlandırılmıştı.

Belirtileri nelerdir?

• Başlangıç bulguları her hastada aynı olmaz.
• Genellikle bir kolda ya da bacakta güçsüzlük ya da incelme, hastanın fark ettiği ilk bulgu olur. Örneğin, kalem tutmak, düğme iliklemek, çanta taşımak zorlaşır; ya da hasta yürürken tökezler.
• Bazı hastalarda ise hastalık, konuşma ya da yutma güçlüğü şeklinde başlar. Hastanın kendisi ya da yakınları peltek, genizden konuşma fark eder.
• Kaslarda seyirme, ağrı ve kramplar bu sendromlara eşlik edebilir.
• Kontrol edilemeyen ağlama ve gülmeler olabilir.

ALS kimlerde görülür?

Hastalık dünyanın her yerinde ve her kesimden insanda meydana çıkabilir. Erkeklerde biraz daha sıktır. Ortalama başlangıç yaşı 55’tir. Ancak, çok genç yaşta da, çok ileri yaşta da görülebilir. Nüfusun yüz binde 2-6 kadarı ALS hastasıdır. Her yüz bin şahıstan senede 2-6’sı ALS’ye yakalanır.

ALS ırsi (kalıtsal) bir hastalık mıdır?

Tüm ALS hastalarının %90’ı sporadik, %10’u ailesel ALS hastasıdır. Bu amaçla hastalığın büyük fazlalıkla kalıtımla ilgisiz bulunduğu söylenebilir. Son vakitlerde ALS hastalığı ile alakalı bulunduğu ön görü edilen pek çok mutasyon bulunmuştur.

ALS’nin bulaşıcı bir tarafı var mıdır?

Hayır. ALS bulaşıcı bir hastalık değildir. Hastaların yakınlarına ve onların tedavisiyle ilgilenen  şahıslara bulaşmaz.

ALS’de güç kaybı

Bir hareketi başarabilmek amacıyla o hareket ile alakalı kaslarımızın istemli olarak kasılabilmesi gerekir. Kasların gereksinime göre kasılabilmesi amacıyla motor sinirler denen iki takım sinir vazife yapar. Biz bir hareket gerçekleştirme istediğimizde beynimizin alakalı bölümünden doğan uyarım birinci takım motor sinirler doğrulusunda evvelce omuriliğe ulaştırılır. Orada bekleyen diğer motor sinirler uyarılırlar. Bu ikinci takım sinirler ise omurilikten çıkıp alakalı kasa giderek onun kasılmasını sağlar. Eğer motor sinirlerde harabiyet olursa, istemli kas kasılması bozulur, hasta da gücünü kısmen ya da tamamiyle kaybeder.

Hastalığın sebebi nedir?

Bilim insanları motor nöronların işlevlerini yitirmeye başladığından emin değildirler.

ALS nasıl tespit edilir?

Teşhis asıl olarak klinik bulgu ve bulgulara dayanarak konur. Yine de, hastalık pek çok kas ve sinir hastalığı ile karışabildiği amacıyla birtakım araştırmaların yapılması gerekir. Tanıya yardım eden teknik elektromiyogramdır (EMG). Başka hastalıklarla karışabileceğinden, manyetik rezonans görüntüleme (MR), birtakım kan ve idrar tetkikleri gerekebilir.