Kan Basıncı Değerleri Nasıl Olmalı Küçük Tansiyon Büyük Tansiyon Kaç Olmalı?

Kan Basıncının Temelleri: Sistol, Diyastol ve Vücut İçin Anlamı

Kan basıncı, kardiyovasküler sağlığın en temel ve önemli göstergelerinden biridir. Tıbbi olarak, kanın dolaşım sistemi içindeki atardamar (arter) duvarlarına uyguladığı kuvvet olarak tanımlanır. Bu basınç, kanın vücuttaki tüm doku ve organlara oksijen ile besinleri taşımasını sağlayan itici gücü oluşturur. Bu nedenle, kan basıncının belirli bir aralıkta tutulması, organların yeterli kan akışına (perfüzyon) sahip olması ve fonksiyonlarını düzgün bir şekilde yerine getirebilmesi için hayati öneme sahiptir. Kan basıncı ölçümü, iki temel değer üzerinden ifade edilir: sistolik ve diyastolik kan basıncı.

1.1. Sistolik Kan Basıncı (Büyük Tansiyon)

Sistolik kan basıncı, genellikle “büyük tansiyon” olarak bilinen değerdir ve kan basıncı ölçümünün ilk veya üstteki rakamını temsil eder. Bu değer, kalbin sol ventrikülünün (karıncık) kasılarak kanı vücuda pompalamak üzere aort damarına attığı anda atardamarlarda oluşan maksimum basıncı yansıtır. Bu kasılma evresine “sistol” adı verilir. Dolayısıyla, sistolik basınç, kalbin pompalama gücünün ve bu güce karşı damarların gösterdiği anlık direncin bir ölçüsüdür. Yüksek sistolik basınç, kalbin kanı dolaşıma katmak için daha fazla efor sarf ettiğini ve damar duvarlarının daha yüksek bir gerilime maruz kaldığını gösterir.

1.2. Diyastolik Kan Basıncı (Küçük Tansiyon)

Diyastolik kan basıncı, halk arasında “küçük tansiyon” olarak adlandırılır ve ölçümün ikinci veya alttaki rakamıdır. Bu değer, kalbin sistol evresinden sonra gevşeyerek yeniden kanla dolduğu “diyastol” anında atardamarlardaki en düşük basınç seviyesini ifade eder. Kalp gevşemiş durumdayken bile, damar sisteminin esnekliği sayesinde kan akışının devamlılığı için damarlarda belirli bir miktar basınç kalır. Diyastolik basınç, bu minimum basıncı ve damarların elastikiyetini yansıtır. Yüksek diyastolik basınç, damarların sürekli olarak yüksek bir basınca maruz kaldığını ve yeterince gevşeyemediğini, bu durumun da damar sertliğinin bir göstergesi olabileceğini düşündürür.

1.3. Ölçüm Birimi: Milimetre Cıva (mmHg)

Kan basıncı, uluslararası standart olarak “milimetre cıva” birimiyle, yani mmHg olarak ifade edilir. Bu birimin kökeni, kan basıncını ölçmek için kullanılan ilk tıbbi aletler olan cıvalı manometrelere dayanmaktadır. Bu aletlerde, atardamardaki basınç, bir cıva sütununu ne kadar yükselttiğiyle ölçülürdü. Örneğin, 120 mmHg’lık bir sistolik basınç, atardamardaki kan basıncının, cıva sütununu 120 milimetre yükseltecek kuvvete sahip olduğu anlamına gelir. Teknolojinin gelişmesiyle dijital tansiyon aletleri yaygınlaşmış olsa da, bu tarihsel ve evrensel olarak kabul görmüş birim, standart olarak kullanılmaya devam etmektedir.

Bölüm 2: Yetişkinler İçin Kan Basıncı Sınıflandırması: Kapsamlı Bir Kılavuz

Yetişkinlerde kan basıncı değerlerinin doğru bir şekilde sınıflandırılması, kardiyovasküler riskin belirlenmesi ve uygun tedavi stratejilerinin geliştirilmesi için kritik bir adımdır. Türkiye’deki T.C. Sağlık Bakanlığı ve ilgili meslek kuruluşlarının benimsediği sınıflandırma, uluslararası kılavuzlarla büyük ölçüde uyumludur ve kan basıncını belirli kategorilere ayırarak hem hekimler hem de bireyler için net bir yol haritası sunar.  

2.1. Veri Kaynakları ve Standardizasyon

Bu raporda sunulan sınıflandırma, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan “Sağlık İstatistikleri Yıllığı” ve “Aile Hekimliği Tarama ve Takip Yönergesi” gibi resmi dokümanlar ile Türk Hipertansiyon Uzlaşı Raporları gibi akademik yayınlara dayanmaktadır. Bu kaynaklar, Türkiye’deki klinik uygulamalar için standart kabul edilen değerleri içermektedir.  

2.2. Detaylı Kan Basıncı Kategorileri

Kan basıncı, tek bir “normal” değerden ziyade, risk düzeyini yansıtan bir spektrum içinde değerlendirilir. Bu kategoriler, sistolik ve diyastolik basınç değerlerine göre belirlenir. Aşağıdaki tablo, yetişkinler için geçerli olan güncel sınıflandırmayı özetlemektedir.

Tablo 1: Yetişkinler İçin Detaylı Kan Basıncı Sınıflandırması

Bu sınıflandırmada dikkat çeken önemli bir nokta, “ve/veya” bağlacının kullanımıdır. Bu ifade, bir kişinin daha yüksek bir risk kategorisine girmesi için hem sistolik hem de diyastolik basıncının o aralıkta olmasının gerekmediğini belirtir. Örneğin, kan basıncı 150/85 mmHg olan bir birey, diyastolik basıncı normal aralıkta olmasına rağmen, sistolik basıncı Evre 1 aralığında olduğu için “Evre 1 Hipertansiyon” olarak sınıflandırılır. Benzer şekilde, kan basıncı 130/95 mmHg olan bir kişi de, sistolik basıncı yüksek normal aralıkta olmasına rağmen, diyastolik basıncı Evre 1 aralığında olduğu için yine “Evre 1 Hipertansiyon” tanısı alır. Bu durum, sistolik ve diyastolik kan basınçlarının her birinin, kardiyovasküler sistem üzerindeki stresi artıran ve riski yükselten bağımsız birer faktör olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, “sadece büyük tansiyonum yüksek” veya “sadece küçük tansiyonum yüksek” gibi ifadeler, mevcut riskin küçümsenmesine yol açmamalıdır; her iki değer de ciddiyetle ele alınmalıdır.

Bölüm 3: Kategorilerin Klinik Anlamı: Risk Spektrumunu Yorumlama

Kan basıncı sınıflandırmasındaki her bir kategori, belirli bir kardiyovasküler risk düzeyini ve buna karşılık gelen klinik yaklaşımı ifade eder. Bu rakamların arkasındaki tıbbi anlamı kavramak, bireylerin kendi sağlık durumlarını daha iyi yönetmelerine yardımcı olur.

3.1. Optimal ve Normal Değerler

Optimal kan basıncı (<120/80 mmHg) en düşük kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkilidir ve sağlıklı bir yaşam için hedeflenen ideal aralığı temsil eder. Normal kan basıncı (  

120−129/80−84 mmHg) da sağlıklı kabul edilmekle birlikte, optimal aralığın korunması uzun vadeli sağlık için en iyi stratejidir.

3.2. Yüksek Normal: Uyarı Bölgesi

Yüksek normal kan basıncı (130−139/85−89 mmHg) kategorisi, bir hastalık tanısı olmaktan ziyade, hipertansiyona geçiş için bir “ön evre” veya “uyarı bölgesi” olarak kabul edilir. Bu aralıktaki bireyler, gelecekte hipertansiyon geliştirme riski altındadır. T.C. Sağlık Bakanlığı kılavuzları, bu gruptaki kişilere proaktif bir yaklaşımla yaşam tarzı değişiklikleri (tuz alımının azaltılması, düzenli egzersiz, kilo kontrolü, sağlıklı beslenme) önerilmesini ve yıllık olarak kan basıncı takibine çağrılmalarını belirtir. Bu yaklaşım, modern tıbbın hastalığın ortaya çıkmasını beklemeden, risk faktörlerine erken müdahale etme paradigmasını yansıtır. Kan basıncı, “sağlıklı” ve “hasta” arasında keskin bir çizgiyle ayrılmaz; bunun yerine bir risk spektrumu oluşturur. Yüksek normal kategorisi, bu spektrum üzerinde riskin artmaya başladığı, ancak henüz hastalık eşiğine ulaşmadığı kritik bir noktayı işaret eder. Bu, bireye “henüz hasta değilsiniz, ancak riskli bir yoldasınız ve şimdi önlem almalısınız” mesajını verir.  

3.3. Evre 1 Hipertansiyon: Tedavi Eşiği

Kan basıncının 140/90 mmHg ve üzerine çıkmasıyla “Evre 1 Hipertansiyon” tanısı konulur. Bu seviye, artık bir hastalık durumu olarak kabul edilir ve genellikle tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi genellikle yoğun yaşam tarzı değişiklikleri ile başlar, ancak hastanın genel kardiyovasküler risk profiline (diyabet, yüksek kolesterol, sigara kullanımı gibi ek risk faktörlerinin varlığı) bağlı olarak ilaç tedavisi de gündeme gelebilir. T.C. Sağlık Bakanlığı’na göre,  

140/90 mmHg ve üzeri değerler saptandığında, tanıyı doğrulamak ve tedavi planını oluşturmak için belirli takip şemaları devreye sokulur.  

3.4. Evre 2 ve 3 Hipertansiyon: Yüksek ve Çok Yüksek Risk

Evre 2 (160−179/100−109 mmHg) ve Evre 3 (≥180/≥110 mmHg) hipertansiyon, hedef organ hasarı riskinin önemli ölçüde arttığı seviyelerdir. Bu evrelerdeki yüksek basınç, kalp krizi, inme, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, aort anevrizması ve retinopati (göz dibi hasarı) gibi ciddi ve yaşamı tehdit eden komplikasyonlar için çok yüksek bir risk oluşturur. Yapılan çalışmalar, kan basıncındaki artışın riski katlanarak artırdığını göstermektedir. Örneğin, sistolik kan basıncındaki her  

20 mmHg’lık veya diyastolik kan basıncındaki her 10 mmHg’lık artışın, iskemik kalp hastalığı ve inme riskini yaklaşık iki katına çıkardığı bildirilmektedir. Bu nedenle, bu evrelerdeki hastalar için genellikle derhal yaşam tarzı değişiklikleri ile birlikte ilaç tedavisine başlanması zorunludur.  

Bölüm 4: Özel Durumlar: Yaş Faktörü ve Doğru Ölçüm Teknikleri

Kan basıncı değerlerinin yorumlanması, yalnızca rakamlara bakarak yapılamaz. Değerlerin geçerliliği, ölçümün yapıldığı koşullara ve kişinin yaşı gibi faktörlere bağlıdır. Bu nedenle, özel durumların ve doğru ölçüm protokollerinin bilinmesi, hatalı tanılardan kaçınmak için elzemdir.

4.1. Çocuk ve Adolesanlarda Kan Basıncı

Yetişkinler için kullanılan mutlak kan basıncı eşikleri, büyüme ve gelişmenin devam ettiği çocuk ve adolesanlar için geçerli değildir. Bu yaş grubunda kan basıncı, yaş, cinsiyet ve boya göre değişkenlik gösterir. Bu nedenle, çocuklarda kan basıncı değerlendirmesi, bu üç parametreye göre oluşturulmuş persentil (yüzdelik dilim) tabloları kullanılarak yapılır.  

• Normal Kan Basıncı: Sistolik ve/veya diyastolik kan basıncının 90. persentilin altında olmasıdır.
• Yüksek-Normal Kan Basıncı: Değerlerin 90. ile 95. persentil arasında olmasıdır.
• Hipertansiyon: Değerlerin 95. persentil veya üzerinde olmasıdır.

16 yaşından büyük adolesanlar için ise genellikle yetişkinlere benzer eşik değerler kullanılmaya başlanır (<130/85 mmHg normal, ≥140/90 mmHg hipertansiyon).  

4.2. Doğru Kan Basıncı Ölçümünün Altın Kuralları

Kan basıncı değeri, statik bir rakam değil, gün içinde çeşitli faktörlere bağlı olarak değişen dinamik bir ölçümdür. Ölçüm protokolüne uyulmaması, yanlış tanıya (kişiyi gereksiz yere hipertansif olarak etiketlemek) veya gözden kaçan bir tanıya (maskeli hipertansiyon) yol açabilir. Bu nedenle, doğru ve güvenilir bir ölçüm için aşağıdaki kurallara uyulması kritik öneme sahiptir:

• Hazırlık: Ölçümden önce kişinin en az 3-5 dakika boyunca sessiz bir ortamda dinlenmiş olması gerekir. Ayrıca, ölçümden önceki son 30 dakika içinde sigara veya kahve gibi kan basıncını geçici olarak yükseltebilecek maddelerin tüketilmemiş ve egzersiz yapılmamış olması önemlidir.  
• Prosedür: Ölçüm, uygun boyutta bir manşon (tansiyon aleti kol bandı) kullanılarak yapılmalıdır. Bir dakikalık aralıklarla en az 2-3 ölçüm yapılması ve son iki ölçümün ortalamasının geçerli değer olarak kabul edilmesi önerilir. İlk muayenede her iki koldan da ölçüm yapılmalı ve takiplerde daha yüksek değerin ölçüldüğü kol kullanılmalıdır.  
• Evde Takip ve Beyaz Önlük Etkisi: Bazı bireyler, sadece doktor muayenehanesi gibi klinik ortamlarda kan basıncı yüksekliği yaşayabilir. “Beyaz önlük hipertansiyonu” olarak bilinen bu durumun tanıyı yanıltmasını önlemek için evde kan basıncı takibi önerilir. Evde yapılan ölçümlerde, klinik ortamın yarattığı stres faktörü ortadan kalktığı için hipertansiyon tanısı için kabul edilen eşik değer daha düşüktür: 135/85 mmHg ve üzeri değerler yüksek olarak kabul edilir. Bu durum, kan basıncı tanısının tek bir ölçüme değil, tekrarlanan ve standardize edilmiş ölçümlere (hem klinikte hem de evde) dayanması gerektiği ilkesini ortaya koyar.  

Bölüm 5: Kırmızı Çizgi: Hipertansif Kriz, Acil ve İvedi Durumlar

Kan basıncının belirli bir seviyenin üzerine çıkması, organ sistemleri için akut bir tehdit oluşturur ve acil tıbbi müdahale gerektiren bir durum olan “hipertansif kriz” olarak adlandırılır. Bu durum, genellikle sistolik kan basıncının 180 mmHg ve/veya diyastolik kan basıncının 110−120 mmHg üzerine çıkmasıyla karakterizedir. Ancak hipertansif krizde asıl belirleyici olan, mutlak kan basıncı değerinden çok, bu yüksek basınca vücudun verdiği yanıttır.  

5.1. Kritik Ayrım: Hipertansif İvedi Durum (Urgency) vs. Hipertansif Acil Durum (Emergency)

Hipertansif krizler, klinik tabloya göre iki ana kategoriye ayrılır. Bu iki durum arasındaki en temel ve hayati fark, akut ve ilerleyici hedef organ hasarının varlığı veya yokluğudur.  

• Hipertansif İvedi Durum (Hypertensive Urgency): Bu durumda, kan basıncı kritik seviyelerde (örneğin, >180/110 mmHg) olmasına rağmen, beyin, kalp, böbrekler, gözler veya büyük damarlar gibi hedef organlarda yeni başlamış veya kötüleşen bir hasara dair kanıt yoktur. Hasta asemptomatik olabilir veya baş ağrısı gibi spesifik olmayan belirtiler gösterebilir. Tedavi gereklidir, ancak durum hayatı anlık olarak tehdit etmediği için kan basıncı saatler veya günler içinde oral (ağızdan alınan) ilaçlarla kademeli olarak düşürülebilir.  
• Hipertansif Acil Durum (Hypertensive Emergency): Bu durum, çok yüksek kan basıncına, hayatı tehdit eden akut hedef organ hasarının eşlik ettiği bir tablodur. Örnekler arasında hipertansif ensefalopati (şiddetli baş ağrısı, kafa karışıklığı, nöbet ile seyreden beyin ödemi), akut iskemik veya hemorajik inme, akut miyokard enfarktüsü (kalp krizi), akut dekompanse kalp yetmezliği (akciğer ödemi), akut aort diseksiyonu (ana atardamarın yırtılması) veya akut böbrek yetmezliği bulunur. Bu tablo, derhal hastaneye, genellikle yoğun bakım ünitesine yatış ve kan basıncının intravenöz (damar içi) ilaçlarla kontrollü bir şekilde düşürülmesini gerektirir.  

Bu ayrım, tedavinin aciliyetini ve şeklini tamamen değiştirir. Tanı, tansiyon aletindeki rakamla değil, hastanın klinik durumu ve hedef organ hasarını gösteren bulgularla konur. Kronik hipertansiyonu olan ve vücudu yüksek basınca adapte olmuş bir hasta, 200/150 mmHg gibi değerleri ciddi bir semptom olmadan tolere edebilirken, daha önce tansiyonu normal olan ve gebelik zehirlenmesi (eklampsi) geçiren bir hasta, 160/100 mmHg gibi daha düşük bir değerde bile hipertansif acil durum yaşayabilir. Bu, tıbbın “hastalık yoktur, hasta vardır” ilkesinin en net örneklerinden biridir.  

Tablo 2: Hipertansif İvedi Durum ve Hipertansif Acil Durum Karşılaştırması

Bölüm 6: Hipertansif Acil Durumlarda Klinik Yaklaşım İlkeleri

Hipertansif acil durumların yönetimi, acil tıbbın en hassas ve karmaşık alanlarından biridir. Tedavideki temel amaç, kan basıncını hızla “normale” döndürmek değil, hedef organ hasarını durdurmak ve daha fazla zararı önlemek için basıncı kontrollü ve güvenli bir şekilde düşürmektir.

6.1. Kontrollü Düşürme Prensibi: “Hızlı” Değil, “Güvenli” Düşüş

Tedavideki genel ilke, ortalama arteriyel basıncın (OAB) ilk bir saat içinde %20-25’ten fazla düşürülmemesidir. Ardından, hasta stabil hale geldikten sonraki 2-6 saat içinde kan basıncının 160/100−110 mmHg seviyelerine getirilmesi hedeflenir. Bu kademeli yaklaşımın temel bir fizyolojik nedeni vardır.  

6.2. Aşırı Hızlı Düşürmenin Tehlikesi: İyatrojenik İskemi

Kronik hipertansiyonu olan bireylerde, vücudun hayati organları (özellikle beyin, kalp ve böbrekler) zamanla yüksek kan basıncı seviyelerine adapte olur. Bu organların kan akışını sabit tutma mekanizması olan “otoregülasyon”, daha yüksek basınç aralıklarında çalışmaya başlar. Bu duruma “otoregülasyon eğrisinin sağa kayması” denir. Eğer bu hastalarda kan basıncı aniden ve agresif bir şekilde “normal” kabul edilen seviyelere (örneğin,  

120/80 mmHg) düşürülürse, adapte olmuş bu organlar yeterli kan akışını (perfüzyon) sağlayamaz. Sonuç olarak, kan akımının kritik seviyenin altına inmesiyle bu organlarda hasar (iskemi) meydana gelebilir. Bu, doktor müdahalesi sonucu ortaya çıkan (iyatrojenik) bir inme, kalp krizi veya akut böbrek hasarına yol açabilir. Bu nedenle, özellikle yaşlı ve kronik hipertansif hastalarda kan basıncını düşürme hızı büyük bir dikkatle ayarlanmalıdır.  

6.3. Hedefe Yönelik Tedavi Stratejileri

Hipertansif acil durumların yönetimi, “tek beden herkese uyar” bir yaklaşımı kesinlikle reddeder. Tedavi stratejisi, altta yatan hedef organ hasarının türüne göre hassas bir şekilde özelleştirilir. “Yüksek tansiyonu düşür” şeklindeki basit bir komut, bazı durumlarda faydadan çok zarar getirebilir.

• Akut İskemik İnme: Bu durumda, beyin damarlarından biri tıkalıdır ve hasarlı beyin dokusunun kanlanmasını sağlamak için genellikle daha yüksek bir kan basıncına ihtiyaç duyulur. Bu nedenle, kan basıncı 220/120 mmHg’nin altında ise ve trombolitik (pıhtı eritici) tedavi planlanmıyorsa, genellikle ilk 48-72 saatte kan basıncını düşürmek için müdahale edilmez. Kan basıncını düşürmek, beyin perfüzyonunu daha da bozarak inme alanını genişletebilir.  
• Akut Aort Diseksiyonu: Aort damarının iç katmanının yırtıldığı bu durum, son derece ölümcül bir acildir. Yüksek basınç ve kalbin her atımı, yırtığın ilerlemesine neden olur. Bu nedenle tedavi son derece agresiftir. Hedef, 20 dakika gibi kısa bir sürede sistolik kan basıncını <120 mmHg’ye ve kalp hızını <60 atım/dakika’ya düşürmektir.  
• Akut Kalp Yetmezliği ve Akciğer Ödemi: Kalbin pompalama fonksiyonunun bozulduğu bu durumda, yüksek kan basıncı kalbin önündeki yükü artırarak durumu kötüleştirir. Tedavinin amacı, bu yükü azaltmaktır. Bu nedenle, sistolik kan basıncının 1 saat içinde <140 mmHg’ye düşürülmesi hedeflenir.  

Bu örnekler, altta yatan patofizyolojiyi anlamadan kan basıncına müdahale etmenin ne kadar tehlikeli olabileceğini göstermektedir. Her durum, farklı bir hedef ve farklı bir zaman çizelgesi gerektirir.

Bölüm 7: Sonuç ve Öneriler: Bilinçli Sağlık Yönetimi

Bu rapor, kan basıncı değerlerinin optimal seviyelerden hayatı tehdit eden krizlere kadar geniş bir spektrumda yer aldığını ve her kategorinin farklı bir klinik anlam, risk profili ve yönetim stratejisi gerektirdiğini ortaya koymuştur. Kan basıncı, kardiyovasküler sağlığın dinamik ve kritik bir göstergesidir.

7.1. Raporun Özeti

Optimal kan basıncı (<120/80 mmHg) en düşük riski temsil ederken, “yüksek normal” kategori, hipertansiyona geçişte önemli bir uyarı işareti olarak kabul edilmelidir. Evre 1, 2 ve 3 hipertansiyon, artan kardiyovasküler risk seviyelerini yansıtır ve genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ile birlikte ilaç tedavisi gerektirir. Hipertansif krizler ise, hedef organ hasarının varlığına göre “ivedi” veya “acil” olarak sınıflandırılır ve tedavi yaklaşımları bu ayrıma göre kökten farklılaşır. Hipertansif acil durumların yönetimi, kan basıncının altta yatan patofizyolojiye göre kontrollü bir şekilde düşürülmesini gerektiren hassas bir süreçtir.

7.2. Temel Mesajlar

• Bilin ve Ölçtürün: Hipertansiyon, genellikle belirgin semptomlar vermediği için “sessiz katil” olarak adlandırılır. Bu nedenle, herhangi bir şikayet olmasa bile, özellikle 18 yaş üzerindeki tüm yetişkinlerin yılda en az bir kez kan basıncını ölçtürmesi hayati önem taşır.  
• Rakamları Yorumlayın: Bireylerin kendi kan basıncı değerlerinin hangi kategoriye girdiğini bilmesi, sağlıkları hakkında bilinçli kararlar alabilmeleri ve proaktif bir yaklaşım benimsemeleri için ilk ve en önemli adımdır.
• Profesyonel Yardım Alın: Hipertansiyon tanısı, takibi ve tedavisi mutlaka bir hekim kontrolünde yapılmalıdır. Özellikle yüksek kan basıncı saptandığında, kendi kendine tedavi yöntemlerinden kaçınılmalı ve bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Hipertansiyon tanısı konmuş hastaların, ilaçlarını düzenli kullanmaları ve hekim tavsiyesi olmadan tedaviyi asla kesmemeleri, hastalığın kontrol altında tutulması için elzemdir.  
• Yaşam Tarzı Değişikliklerinin Gücü: Özellikle “Yüksek Normal” ve “Evre 1 Hipertansiyon” evrelerinde, sağlıklı beslenme (özellikle tuz alımının kısıtlanması), düzenli fiziksel aktivite, ideal kilonun korunması ve sigaradan uzak durma gibi yaşam tarzı değişiklikleri, kan basıncını kontrol altına almada ve ilaç ihtiyacını azaltmada veya geciktirmede kanıtlanmış bir etkiye sahiptir. Bu önlemler, tedavinin temel taşını oluşturur.